Home »

Ký sự làng "NHO LÂM"

Chủ Nhật, 18 tháng 1, 2015
Nho Lâm than quánh nặng nề
Sức em đương được thì về Nho Lâm

Câu ca dao trên đã nói lên sự lao động cực nhọc của người Nho Lâm. Theo “Nho Lâm phong thổ ký” từ khi sinh ra làng Nho Lâm đã có nghề luyện quặng sắt mà bà con gọi là quánh. Ngày xưa những người luyện quánh phải tổ chức thành phường, gọi là phương Quánh hay là phường
Phường thờ ông Cao Lỗ, người đã truyền cho họ nghề này, Việc đầu tiên là phải lấy gánh. từ làng vào mỏ quánh ở động Ngút, đồng Hồi thuộc núi Thiết Sơn, đường đi gần hai chục cây số, đèo cao đường ốc, đi lại vất vả, nên khó đào, phải dùng cuốc chim, xà beng, ra sức mà đào mới có thể moi lên được. Moi quánh lên rồi, còn phải sàng cho sạch, mới đổ vào bao tải, rồi chiều tối, kẻ gánh bộ (đàn bà), ke đẩy xa cút kít (đàn ông) cũng có người dùng thuyền, dọc theo kênh Sắt, chở về nhà. người đi quánh tự coi mình như ông Tướng xung trận. bởi công việc họ làm cũng khẩn trương, gian lao như ông tướng khi ra sa trường, nên bài “Đường luyện đi quánh” do họ đặt ra có những câu:
Tướng ba chiều, tướng lên đồng Ngút
Chọn cho rành cho tốt tướng ơi !!!
Tướng đùng ngấp ngó động Hồi
Lấy chi mà trả tiền bồi quánh than
(1) Lò Hồng: tên gọi của nơi cấu quặng sắt và cũng để gọi chính cái lò đúc hay nồi hông, công cụ chính để luyện sắt, giống như cái lò cao bây giờ. nồi hông hình chậu, miệng hơi loe, đáy thon hơi lõm xuống đất hình lòng chảo, đường kính miệng lò khoảng 1m, chiều cao khoảng 70 – 80cm, nồi hông đặt trong lò hông, trong lò hôn dày khoảng 20cm.
Động Ngút là nơi có quánh tốt. quánh Hồi lấy ở Động Hồi không tốt bằng, luyện được ít sắt.
Những người đi lấy quánh đã cự nhọc như vậy, những người đi lấy than cũng lam lũ không kém. Bởi than luyện sắt phải làn than gỗ chắc như lim, sến, táu, vvv...Nên những người đi làm than để luyện sắt phải lặn lội hàng chục đường đi, luồn lách hết rừng này núi nọ, có khi hàng tuần, mới ki ếm được một xe than, thật là vất vả.
Than, quánh có rồi, lại đến những người thợ lò trực tiếp nấu ra sắt. Thọ lò hông không những phải cố sức khoẻ mà còn phải có kỹ thuật tốt nữa. So với sức lửa của lò rèn, sức lửa của lò hông nóng nhiều hơn. Lò hông không để không để mỗi cái một nơi mà tập trung từng khu, hai ba chục cái thành một dãy dài. Khi quặng và than bỏ vào lò hông rồi, người thụt bẽ phải ra sức kéo bễ để đưa gió vào lò. Sau một thời gian nhất định, quặng đã tan hết, xỉ ngừng chảy, sắt đã hoàn nguyên trong lò , tích tụ thành khối gọi là hòn chai hay hòn gói, Châu âu gọi là sắt xốp . Muốn làm sạch xỉ và biến nó thành sắt đặc hơn, sắt mới lấy ở lò ra đang còn rực đỏ người ta phải rèn đập thực lực. Kíp thợ phụ này thường là những người rất khoẻ, mùa đông cũng như mùa hè thường chỉ đóng khố, thân hình bóng nhẫy như đồng hun, bắp chân bắp tay chắc nịch. Bà con Nho Lâm gòi là:” Dạ luyện cục tượng” Mỗi nhát mà hàng trăm, không chỉ một lò mà cả chục, cả trăn lò hông: huyên náo, ầm ĩ làm việc. Để tránh tàn lửa bắn vào người, cháy da cháy thịt, người thợ lò hông thường đội nón nan chop nhỏ, đi dép quai bằng da bò mộc.
khi nghề luyện sắt thành thịnh, cả xã Nho Lâm có trên 400 lò hông. Mỗi lò hông chừng 10 người gồm: một thợ cả, một thợ phó, còn nữa là thợ phụ, rèn đập sắt chai, tiếp than, tiếp quặng và cả các việc khác. Như vậy cả xã có khoảng trên 400 “ dạ luyện cục tượng”.
Cần nói thêm rằng phương pháp Ca-ta-lan, xuất xứ vùng Carlogurecủa Tây Ban Nha . Các súng thần công mà ta còn thấy ở các tỉnh, thành phủ ở Nghệ Tĩnh được đúc từ thừi Gia Long, Minh Mạng và các thế kỷ trước cũng do bàn tay khéo léo và cần cù của người thợ lò hông Nho Lâm. Đầu thế kỷ XX, sắt được nhập cảng từ Pháp vào nhiều mà các loại gỗ chắc của các cánh rừng lân cận bị chặt gần hết để làm than, nghề nấu sắt ở Nho Lâm bị bỏ rơi. những người thợ lò hông, một số bắt buộc phải xoay sang làm ruộng, một số làm thợ rèn....
Tags: ,

1 nhận xét:

  1. dịch thuật chuyên nghiệplúc 00:33 8 tháng 6, 2019

    Như các bạn đã biết, ngày nay nhu cầu dịch thuật hồ sơ là rất thiết thực. chúng tôi Chuyên cung cấp dịch vụ dịch thuật công chứng, dịch thuật chuyên ngành. Hệ thống thương hiệu và các Công ty dịch thuật con trực thuộc: dịch thuật Pleiku, Gia Lai - dịch thuật miền trung tại 100 Trần Hưng Đạo, Pleiku là địa chỉ chuyên cung cấp dịch vụ dịch thuật chuyên nghiệp tại Gia Lai và các khu vực lân cận ; dịch thuật tiếng nga tại sài gòn địa chỉ 47 Điện Biên Phủ, Phường Đakao, Quận 1 TP HCM, dịch thuật quảng ngãi : địa số 449 Quang Trung, TP Quảng Ngãi là nhà cung ứng dịch vụ dịch thuật uy tín hàng đầu tại Quảng Ngãi; Công ty dịch thuật Viettrans và dịc vụ hai duong translation: dịch vụ dịch thuật tại hải duong cho người nước ngoài có nhu cầu, giao diện tiếng Anh dễ sử dụng; dịch thuật tiếng đan mạch tại sài gòn: nhà cung ứng dịch vụ dịch vụ dịch thuật phiên dịch hàng đầu tại TP Hồ Chí Minh; dịch thuật dĩ an, bình dương : Địa chỉ 123 Lê Trọng Tấn, TP Dĩ An chuyên cung cấp dịch vụ dịch thuật công chứng, dịch thuật đa ngôn ngữ, đa chuyên ngành tại Bình Dương; dịch thuật tại bà rịa, vũng tàu 43 Điện Biên Phủ, TP vũng tàu chuyên cung cấp dịch vụ dịch thuật đa chuyên ngành tại vũng tàu; Công ty dịch thuật Hà Nội MIDtrans chuyên cung cấp dịch vụ dịch thuật tại đăk nông : địa chỉ 100 Trần Hưng Đạo, TP Đăk Nông là nhà cung ứng dịch vụ biên dịch, phiên dịch chuyên nghiệp tại địa bàn Đăk Nông. Ngoài ra, Chúng tôi cũng cung cấp các dịch vụ biên dịch và phiên dịch, dịch thuật công chứng chất lượng cao hơn 50 ngôn ngữ khác nhau như tiếng Anh, Nhật, Hàn, Trung, Pháp, Đức, Nga, .vv... Dịch thuật MIDtrans tự hào với đội ngũ lãnh đạo với niềm đam mê, khát khao vươn tầm cao trong lĩnh vực dịch thuật, đội ngũ nhân sự cống hiến và luôn sẵn sàng cháy hết mình. Chúng tôi phục vụ từ sự tậm tâm và cố gắng từ trái tim những người dịch giả dịch thuật các chuyên ngành hẹp như dược (bao gồm bệnh lý), xây dựng (kiến trúc), hóa chất, ngân hàng, tài chính, kế toán. Các dự án đã triển khai của chúng tôi đều được Khách hàng đánh giá cao và đạt được sự tín nhiệm về chất lượng biên phiên dịch. Đó là kết quả của một hệ thống quản lý chất lượng dịch thuật chuyên nghiệp, những tâm huyết và kinh nghiệm của đội ngũ biên dịch viên dịch thuật tiếng trung hoa của chúng tôi. email: info@dichthuatmientrung.com.vn . Ngoài ra chúng tôi cũng cung cấp địa chỉ mua khoai deo quảng bình tại bà rịa, vũng tàu . Gọi ngay 0947.688.883 để có giá tốt nhất.

    Trả lờiXóa